Vierwinden

In 2014 verwierf vzw Ter Loke via schenking bij leven van Hubert Degroux het 4 ha grote domein Vierwinden in naakte eigendom, evenals het gevarieerde speelbos/loofbos van ca. 13 ha aan de Lange Dreef.

Dhr. Degroux bleef ter plaatse wonen en is tot zijn overlijden eind juli 2019 vruchtgebruiker en uitbater gebleven van Kamphuis Vierwinden, dat een capaciteit heeft van 100 bedden, met mogelijkheid tot bijplaatsen van tenten. Het kamphuis heeft tot doel ‘het bevorderen van het sociaal toerisme in het algemeen en het jeugdtoerisme in het bijzonder’. Het centrum is erkend als een Jeugdverblijf categorie B door toerisme Vlaanderen. Kamphuis Vierwinden is aangesloten bij het Centrum voor Jeugdtoerisme vzw (CJT). 

Meer dan een eeuw geschiedenis

Het domein Vierwinden maakte in het begin van de 20^e eeuw deel uit van het gehucht Moleneinde en was eigendom van de familie Van Meerstraeten. De familie Degroux erfde het park in 1939.

Er waren twee gebouwen, een boswachtershuis en een periodiek zomer- en winterverblijf het ‘Hof Van Meerstraeten’. Het herenhuis dateert van 1888 en staat op de Inventaris Onroerend Erfgoed, de boswachterswoning werd gebouwd in het begin van de 20^e eeuw.

Tijdens Wereldoorlog II werd er met steun van het Nationaal Werk Kinderwelzijn opvang voorzien voor een 25-tal zwakke kleuters uit steden. Huberts moeder stond aan de leiding van dit privé-initiatief, dat ook na de oorlog nog lange tijd bleef bestaan. In 1955 overleed vader Degroux en erfde Hubert Degroux het park met beide gebouwen. Hij richtte in 1957 het domein in als speeltuin waar scholen en families uit Malle en ruimere omgeving een volledige dag konden verblijven.

De speeltuin werd afgescheiden van de gebouwen die pas begin de jaren zestig werden ingericht als kamp- of bivakhuis. Dit gebeurde na contact met de toenmalige leiding van het Centrum voor Jeugdtoerisme (CJT). Er werd een vzw opgericht en de inkomsten van de speeltuin, bestaande uit inkom en barinkomsten, werden geïnvesteerd in het jeugdverblijf. Toenemende regelgeving zette het concept onder druk. Het KB op de speeltoestellen betekende in 2002 het einde van de speeltuin.

Over het domein liep decennialang een beukendreef die in 1961 werd geklasseerd. Op 6 december 2010 heeft Vlaams minister Bourgeois het Koninklijk Besluit van 1961 dat de vroegere beukendreef beschermde als landschap, tussen de Turnhoutsebaan en de Smekenstraat, opgeheven. De bomen waren op het domein Vierwinden grotendeels verdwenen. De dreef is nog wel zichtbaar aanwezig (enkele jaren geleden opnieuw aangeplant) op het achterliggende domein van het Provinciaal Vormingscentrum. 

Vanuit Ter Loke stonden we Hubert Degroux sinds 2014 bij met de kampwissels (opnemen meterstanden, nazicht gebouwen en terreinen en afrekening groepen).

Meer informatie over deze periode vind je in het tijdschrift Huiswerk van CJT (nr 34, pag 14-15)

In de zomerperiode gaan er nog steeds vakantiekampen door van Chirogroepen, scouts, KSA, speelpleinwerkingen. Buiten de zomerperiode zijn er sporadisch weekends en bijeenkomsten van groepen met maximaal 35 deelnemers.

Ook de zomers van 2020 en 2021 zijn reeds bijna volgeboekt. 

Naar een nieuwe toekomst

Ter Loke wil ook in de toekomst de open ruimte en het bos op het domein ter beschikking stellen van jeugdgroepen. De situatie en toekomst van de bestaande gebouwen wordt nog onderzocht, zeker is dat een drastische renovatie of vernieuwbouw zich opdringt.
De woning dient in principe te worden gerenoveerd wegens haar erfgoedkundige waarde. 

Met het gemeentebestuur onderhouden we vanaf 2013 contacten over de toekomstige ontwikkeling van het domein. 

Het domein heeft tal van mogelijkheden. De ligging is zeer gunstig: langs een gewestweg, Oostmalle als ‘kruispunt’ van openbaar vervoer, met bushalte voor de deur, aan de rand van de dorpskern. Het bevindt zich op 500m van onze cluster De Want. Vanuit Vosselaar is het 10 minuten met de auto, 15 à 20 minuten vanuit Turnhout. 

Op initiatief en in overleg met de gemeente is een Ruimtelijk Uitvoeringsplan ontwikkeld om de bestemming op het gewestplan te wijzigen van zone dagrecreatie naar een zone voor openbaar nut. Het RUP heeft uiteindelijk veel meer geregeld en gezorgd voor een duurzaam kader voor een groot deel van de open ruimte en voor het behoud van het bos op het domein. Verder wordt een extra parking aangelegd grenzend aan de huidige parking van het Provinciaal Vormingscentrum Malle, kregen een aantal aanpalende eigenaars een strook omgezet in woonzone en blijft in de bebouwbare zone de effectieve bouwmogelijkheid beperkt tot 2500 m² met maximale bouwhoogte van 8m en een 10m brede groenbuffer langs de aanpalende tuinen.

Meer informatie over het RUP vind je hier.

Op het domein is zo plaats voor sociale voorzieningen en activiteiten. De rijke traditie van het jeugdverblijf kan blijvend geëxploiteerd worden in combinatie met de aanwezigheid van andere doelgroepen en initiatieven op het domein. Dit in een blijvende open ruimte met veel groen. 

Momenteel bouwen we een werkhuis met dagbestedingsatelier, bureelinfrastructuur en opslagruimte voor onze technische dienst en loopt een aanvraag voor omgevingsvergunning om cluster De Kering (bijzondere jeugdzorg) te huisvesten in een nieuwbouw. 

Onze technische dienst krijgt zo één stek ter vervanging van 4 locaties waar nu gespreid materiaal en werktuigen zijn opgeslagen. Onze vzw beschikt immers over 13 locaties waar wij activiteiten ontwikkelen. Dat maakt dat onze medewerkers ook overwegend op verplaatsing aan het werk zijn. 

Geveltekeningen van het gebouw

In cluster De Kering begeleiden we kinderen/jongeren en hun gezin in de leeftijd vanaf 3 jaar. Het betreft kinderen in precaire (‘verontrustende’ in het vakjargon) opvoedingssituaties die we ondersteunen in de opvoeding. We bieden verschillende soorten modules aan: contextbegeleiding (begeleiding aan huis of eigen studio/appartement), dagbegeleiding in groep (kinderen tussen 6 en 18 ’s avonds in de week en op schoolvakantiedagen), verblijf (kinderen tussen 3 en 18 jaar in leefgroepen), crisisopvang (kortdurend verblijf). In enkele studio’s werken we met jongeren tussen 17 en maximaal 24 jaar aan ‘op eigen benen staan’.
De maximale residentiële capaciteit in De Kering is 24 verblijf, maar doordat de meeste jongeren ook regelmatig in hun context kunnen wonen kan het aantal gezinnen in begeleiding hoger zijn. 

Vormgeving van het gebouw

Met deze 2 gebouwen benutten we reeds meer dan 1500 m² van de bebouwbare oppervlakte in de RUP-zone. Voor de resterende bouwoppervlakte heeft Ter Loke nog geen concrete plannen.

Meer informatie over onze werkingen vind je elders op deze website. 

Deze zomer werd de voormalige kantine van de speeltuin afgebroken. Ze was in bouwvallige staat, voor vele Oostmallenaren verdween hiermee wellicht opnieuw een stukje nostalgie. 

Voor het ontwikkelen van de parking achteraan hebben we met de provincie een overeenkomst van doorgangsrecht. Onze parking is immers niet toegankelijk via de Smekenstraat omdat geopteerd werd het bos integraal te behouden. We schakelden een boomdeskundige in om een aantal solitaire of bij elkaar geplante (intussen) oude bomen mee te onderzoeken in de hoop deze zoveel mogelijk te kunnen behouden. 

Het gebouw van De Kering krijgt een ontsluiting langs de Stijn Streuvelslaan die loopt tot aan de grens van het domein. De passage van voertuigen daar zal echter minimaal blijven, voor onze technische dienst (voorlopig 2 bestelwagens en sporadisch en levering van materialen) en voor maximaal 10 autoparkeerplaatsen.

Op middellange termijn kan het domein ook dienstig voor een aanbod aan zinvolle dagbesteding of time-out voor jongeren die niet naar school gaan/kunnen, of voor atelierwerking met mensen met een beperking. Het is niet altijd haalbaar om zinvolle dagbesteding rond te krijgen met externe partners, of om de jongeren daar (zelfstandig) naartoe te leiden. Een waaier van uiteenlopende mogelijkheden op eigen terrein biedt extra kansen.